Nguồn gốc

Những nền văn hóa khảo cổ có liên hệ với các tộc người Ấn Độ-Iran (dựa vào EIEC). Văn hóa Andronovo, BMAC và văn hóa Yaz thường được cho là có liên hệ với các tộc người Ấn Độ-Iran. GGC, Cemetery H, Văn hóa Tích trữ Đồng và PGW là những nền văn hóa được cho là có liên quan đến sự vận động của các tộc người Ấn Độ-Arya

Giai đoạn được cho là thời kỳ Vệ Đà được ghi lại từ Thiên niên kỷ 2 TCN.[7] Sau sự sụp đổ của nền Văn minh Thung lũng sông Ấn, kết thúc vào năm 1900 trước Công nguyên,[8][9] nhóm dân Ấn Độ-Arya di cư vào miền tây bắc Ấn Độ và bắt đầu sống ở thung lũng phía Bắc sông Ấn[10][note 1][note 2]

Kiến thức về người Aryan chủ yếu đến từ Rigveda-samhita,[23] được sáng tác giữa 1500-1200 TCN.[24][25][12] Họ mang theo những truyền thống tôn giáo và thói quen đặc biệt.[26] Các niềm tin và thói quen Vệ Đà trong thời kỳ tiền cổ điển có liên quan mật thiết đến thuyết tôn giáo Tiền Ấn-Âu,[27] và tôn giáo Ấn Độ-Iran.[28] Theo Anthony, tôn giáo Ấn Độ cổ có thể xuất hiện trong cộng đồng người Ấn-Âu trong vùng tiếp xúc giữa sông Zeravshan (Uzbekistan hiện nay) và Iran.[29] Đó là "một hỗn hợp đồng thanh của các yếu tố Trung Á cũ và các yếu tố Ấn-Âu mới", [29] mượn "niềm tin và thói quen tôn giáo đặc biệt" [30] từ Phức hợp Khảo cổ Bactria-Margiana.[30] Ít nhất có 383 từ ngữ không thuộc các ngôn ngữ Ấn-Âu đã được vay mượn từ văn hoá này, bao gồm thần Indra và thức uống lễ nghi Soma, mà theo Anthony có lẽ "có thể mượn từ tôn giáo của Phức hợp Khảo cổ Bactria-Margiana"[31][note 3]

Thời kỳ Vệ Đà đầu (1500 TCN - 1200 TCN)

Vạc đựng tro cốt đã được hỏa táng của VĂn minh mộ Gandhara (1200 TCN), liên quan đến nền văn minh Vệ Đà

Rig Veda chứa đựng những mâu thuẫn giữa Aryas, Dasas và Dasyus. Nó mô tả Dasas và Dasyus như những người không thực hiện các hy sinh (akratu) hoặc tuân theo các giáo lệnh của các vị thần (avrata). Bài phát biểu của họ được miêu tả như mridhra, có thể có nhiều nghĩa khác nhau là ủy mị, thô lỗ, thù địch, khinh miệt hoặc lạm dụng. Các tính từ khác mô tả ngoại hình của họ có nhiều cách giải thích. Tuy nhiên, một số học giả hiện đại như Asko Parpola liên tưởng Dasas và Dasyus với các bộ lạc Iran Dahae và Dahyu và tin rằng Dasas và Dasyus là những người nhập cư Ấn Đô-Arya sớm đến tiểu lục địa trước những người Arya Vệ Đà.[32][33]

Chi tiết về mâu thuẫn quân sự giữa các bộ lạc khác nhau của những người Arya Vệ Đà cũng được mô tả trong Rig Veda. Đáng chú ý nhất trong các cuộc xung đột đó là Trận Mười Vua, xảy ra bên bờ sông Parushni (ngày nay là Ravi).[note 4] Trận đánh đã được chiến đấu giữa bộ lạc Bharatas, dưới quyền lãnh đạo của Sudas, chống lại liên bang của mười bộ tộc.[36] Những người Bharatas sống quanh các vùng thượng lưu của sông Saraswati, trong khi Purus, các nước láng giềng phía tây của họ sống dọc theo các vùng thấp của Saraswati. Các bộ tộc khác ở phía tây bắc của Bharatas trong vùng Punjab.[37] Tranh chấp về nước tại Ravi có thể là nguyên nhân của chiến tranh.[38] Sự chia rẽ của các bộ lạc là nguyên nhân dẫn đến hành động làm ngập Bharatas bằng cách mở đê của Ravi, nhưng Sudas nổi lên chiến thắng trong Trận Mười Vua.[39] Purukutsa, thủ lĩnh của Purus, đã bị giết trong trận chiến, và Bharatas và Purus sáp nhập vào một bộ lạc mới, Kuru, sau chiến tranh.[37]

Thời kỳ Vệ Đà cuối (1100 TCN - 500 TCN)

Sau thế kỷ 12 TCN, khi Rig Veda đã mang hình thái cuối cùng của nó, xã hội Vệ Đà đã chuyển từ cuộc sống bán du mục đến nông nghiệp định cư. Văn hoá Vệ Đà mở rộng vào đồng bằng Ganges ở phương Tây.[40] Các vùng ở đồng bằng Ấn-Hằng đã tồn tại ngoài giới hạn cho các bộ tộc Vệ Đà vì độ che phủ rừng dày. Sau 1000 TCN, việc sử dụng các rìu sắt và các loại cày đã trở nên phổ biến và rừng rậm có thể được giải phóng dễ dàng. Điều này cho phép những người Arya Vệ Đà sống ở vùng đồng bằng phía tây đồng bằng Ấn-Hằng.[41] Nhiều bộ lạc lâu đời kết hợp thành các đơn vị chính trị lớn hơn.[42]

Tôn giáo Vệ Đà được phát triển hơn khi người Ấn Độ-Arya di cư vào đồng bằng Ganges sau 1100 trước Công nguyên và trở thành những người nông dân định cư, [43][44][45] tiếp tục hợp nhất với các nền văn hoá bản địa ở miền bắc Ấn Độ.[46] Trong giai đoạn này hệ thống varna nổi lên, theo Kulke và Rothermund, giai đoạn này của lịch sử Ấn Độ là một "trật tự có thứ bậc của các thuộc địa phản ánh sự phân chia lao động giữa các tầng lớp xã hội khác nhau". Giai đoạn Vệ Đà gồm bốn đẳng cấp: các tín đồ Bà La Môn tài năng và các nhà quý tộc chiến binh ở đỉnh của xã hội, nông dân tự do và thương nhân đứng thứ ba, và nô lệ, người lao động và thợ thủ công, nhiều người thuộc bản địa, là người thứ tư..[47][48][49] Đây là thời kỳ nông nghiệp, kim loại và sản xuất hàng hoá, cũng như thương mại, được mở rộng đáng kể,[50] và các văn bản thời Vệ Đà bao gồm cả Upanishads và các bản Sutra sau đó cho nền văn hoá Ấn Độ giáo sau này đã được hoàn thiện.[51]

Vương quốc Kuru, thực thể Vệ Đà sớm nhất, được hình thành bởi một "siêu bộ tộc" thống nhất một số bộ lạc. Để quản lý nhà nước này, các bài thánh ca Vệ Đà được thu thập và chuyển thể, và các nghi lễ mới đã được phát triển, tạo nên những nghi lễ Shrauta chính thống hiện nay [52]. Hai nhân vật chính trong quá trình phát triển của nhà nước Kuru là vua Parikshit và người kế nhiệm Janamejaya của ông, biến nhà nước này thành thế lực chính trị và văn hoá thống trị Ấn Độ Thời kỳ đồ sắt.[43]

Nổi tiếng nhất về những hy tế tôn giáo mới phát sinh trong giai đoạn này là Ashvamedha (cúng tế ngựa) [53]. Sự hy sinh này liên quan đến việc thiết lập một con ngựa thánh hiến tự do đi lang thang các vương quốc trong một năm. Con ngựa được theo sau bởi một ban nhạc được lựa chọn của chiến binh. Những vương quốc và những lãnh địa mà con ngựa đi lang thang phải hoan hỷ hoặc chuẩn bị để chiến đấu với nhà vua mà con ngựa thuộc về. Sự hiến tế này gây ra áp lực đáng kể đối với quan hệ giữa các quốc gia trong thời kỳ này [53]. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự bắt đầu của sự phân tầng xã hội bằng cách sử dụng Varna, sự phân chia của xã hội Vệ Đà ở Kshatriya, Bà-la-môn, Vaishya và Shudra.[52]

Vương quốc Kuru đã từ chối sau khi thất bại bởi bộ lạc không phải Vệ Đà Salva, và trung tâm chính trị của nền văn hoá Vệ Đà đã chuyển sang phía đông, vào vương quốc Panchala trên sông Hằng.[43] Sau đó, vương quốc Videha nổi lên như một trung tâm chính trị xa hơn về phía Đông, ngày nay là miền bắc Bihar của Ấn Độ và miền đông nam Nepal, nổi bật dưới thời vua Janaka, nơi mà tòa án đã cung cấp sự bảo trợ cho các nhà hiền triết và các triết gia Bà-la-môn như Yajnavalkya, Uddalaka Aruni, và Gargi Vachaknavi.[4]

Thời kỳ đô thị hóa

Đến thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, các đơn vị chính trị củng cố vào các vương quốc lớn được gọi là Mahajanapadas. Quá trình đô thị hóa đã bắt trước trong những vương quốc này cùng với thương mại và du lịch, thậm chí trên các vùng tách ra thành các vùng lớn trở nên dễ dàng.[53] Anga, tiền thân của Tây Bengal hiện đại, một vương quốc nhỏ ở phía đông của Magadha, hình thành ranh giới phía đông của văn hoá Vệ Đà.[54] Yadavas mở rộng về phía nam và định cư tại Mathura. Phía nam vương quốc của họ là Vatsa, thủ đô Kausambi. Sông Narmada và một phần của Tây Bắc Deccan hình thành giới hạn phía nam[55][56] Các quốc gia mới thành lập đã phải vật lộn để có được uy quyền tối cao và bắt đầu thể hiện những tham vọng đế quốc.[57]

Sự kết thúc của Vệ Đà Ấn Độ được đánh dấu bằng những thay đổi ngôn ngữ, văn hoá và chính trị. Ngữ pháp của Pāṇini đánh dấu một đỉnh cuối cùng trong việc mã hoá văn bản Sutra, đồng thời là sự khởi đầu của tiếng Phạn cổ điển.[58] Cuộc xâm lăng của Darius I của thung lũng sông Ấn vào đầu thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên đã đánh dấu sự bắt đầu của ảnh hưởng bên ngoài, tiếp tục trong các vương quốc của người Ấn-Hy.[59] Trong khi đó, ở Ấn Độ, các phong trào shramana (bao gồm cả đạo Jain và Phật giáo) đã thách thức quyền lực và tính chính thống của các kinh điển và nghi thức của Vệ Đà.[5]